Page 101 - Faaliyet Raporu 2022

Knockout fareler ayrı ayrı üretildikten sonra önce genetiği karakterize edilecek, ardından mutasyonlar tek fare hattında birleştirilecektir (triple knockout). Oluşturulan FRG Triple KO fareler daha sonra, fenotipik olarak karakterize edilecektir. FRG Triple KO modeli doğrulandıktan sonra karaciğerin insanlaştırılması için farelere indüklenmiş pluripotent kök hücre kaynaklı sağlıklı insan hepatositleri verilecektir. İnsan-fare kimerizminin saptanması için fare karaciğerinde insana özgün albümin ekspresyonunun analizi ve insan Alu tekrarlarının varlığı gibi ek çalışmalar gerçekleştirilecektir. Sonuç olarak proje kapsamında Türkiye’de ilk kez karaciğeri insanlaştırılmış transgenik fare modeli geliştirilmiş olacaktır.
Nadir hastalıklar ve fonksiyonel çalışmalar için transgenik fare modellerinin geliştirilmesi: Platformumuzun temel amaçları doğrultusunda, özellikle yeni tanımlanmış nadir genetik hastalıklar için transgenik fare modelleri üretimi çalışmalarımız devam ediyor. Halihazırda üretmiş olduğumuz üç farklı fare modelinin fenotipik analizi üzerine kurguladığımız projelerden birisi TÜBİTAK 1001 desteği kazanmış, diğer birisi ise TÜSEB desteği kazanmıştır. Üçüncü modelimiz için proje başvurusu henüz yapılmamıştır.
Fare modelleri konusunda bağımsız çalışmalarımız olmasına rağmen, İBG’deki diğer araştırma grupları ile işbirliği halinde çalışmalar da yürütüyoruz. Özellikle Dr. Stefan Dimitrov ve araştırma grubu ile yürüttüğümüz ortak çalışmalarda çeşitli fare modelleri ürettik ve üretmeye devam ediyoruz.
İmmünolojik çalışmalarda kullanılmak üzere bir kaynak olarak ürettiğimiz önemli bir fare modeli
ise, antiviral bağışıklık yanıtın çalışılmasında çok yaygın kullanılan IFNAR1 knockout farelerdir. IFNAR1 geni tarafından kodlanan tip-I interferon- α/β reseptörü, tip-1 IFN’nin bağlanmasının ardından JAK-STAT sinyal yolaklarını aktive eder. JAK-STAT sinyal yolağı hücrenin büyümesinin düzenlenmesi, hayatta kalması başkalaşması, patojenlere karşı direnç ve antiviral immün yanıt gibi prosesler için gereklidir. IFNAR1 knockout fareler, tip-I IFN reseptör fonksiyonuna sahip olmadıkları için viral enfeksiyona duyarlıdırlar. IFNAR1 knockout fareler, antiviral immün yanıtlar ve interferon stimülasyonu, JAK-STAT sinyalizasyonu gibi araştırmalarda yaygın olarak kullanılmaktadırlar.
Pankreas kanserinde PFKFB2’nin rolünün anlaşılması (Yürütücü: Abdullah Yalçın (Uludağ Üniversitesi, İBG Araştırmacı ve danışmanlar: Kasım Diril, Kerem Esmen TÜBİTAK 1001, Ref: #121Z995 ve 119S794 2019-2023): Uludağ Üniversitesi’nden Prof. Dr. Abdullah Yalçın ile yürüttüğümüz ortak projelerde, PFKFB2 geninin pankreas duktal adenokarsinomadaki rollerini anlamaya yönelik araştırmalar yapıyoruz. Özel olarak, CRISPR genom mühendisliği ile genetiği değiştirilmiş kanser hücre hatları kullanarak, nude fare ksenogref modelleri oluşturup sonrasında bunları analiz ederek katkıda bulunmaktayız.
Yayınlar:
1. Erguven M, Diril MK. Genetic dissection of the Mastl-Arpp19/ENSA-PP2A-B55δ pathway in mammalian cells. Turk J Biochem 2023 (In press)
2. Erguven M, Kilic S, Karaca E, Diril MK. Genetic complementation screening and molecular docking give new insight on
94 Faaliyetlere İlişkin Bilgi ve Değerlendirmeler